Iedere dag auditwaardig produceren

“Voedselveiligheidscultuur is een veelomvattende term. Cultuur omvat de normen en waarden van een organisatie en de manier waarop die in de organisatie tot leven komen. Voedselveiligheidscultuur is dus eigenlijk een weerspiegeling van de gezamenlijke gedragingen, normen en waarden om de voedselveiligheid te optimaliseren. Het is het gedag dat alle werknemers van nature vertonen zonder supervisie van een leidinggevende”, zegt Lien Thoen, regiomanager bij KTBA. Het bedrijf ondersteunt producenten en toeleveranciers in de levensmiddelenindustrie op het gebied van kwaliteit, veiligheid, wet- en regelgeving. Wanneer kun je spreken van een goede voedselveiligheidscultuur? “Veel bedrijven doen extra hun best om alles goed voor elkaar te hebben voor een geplande audit. Eigenlijk zou je moeten streven naar een situatie waar er geen audit meer nodig is, zodat iedere dag auditwaardig wordt geproduceerd. We zien dat bedrijven steeds vaker bereid zijn om deze transitie te maken. Ze schakelen ons in om hen hierin te begeleiden. 

KTBA ondersteunt bedrijven om de voedselveiligheidscultuur te verbeteren. Dit begint bij het meten van de voedselveiligheidscultuur. “Met onze module ‘food safety culture’ onderzoeken wij het gedrag van de medewerkers binnen de organisatie. Dat gebeurt middels een stappenplan. Een onderdeel hiervan is een enquête die iedereen anoniem invult. We kunnen hiermee de betrokkenheid van de medewerkers meten en anderzijds de kwaliteitscultuur toetsen.” Dit is het vertrekpunt. “Enquêtes geven een algemeen beeld, maar zijn tegelijkertijd gevoelig voor sociaal wenselijke antwoorden. Een tweede stap is daarom een uitgebreid onderzoek waarbij wij op de werkvloer de cultuur opsnuiven door onder andere gesprekken te voeren met medewerkers, zonder supervisie van hun leidinggevende. Op die manier krijgen we een beeld over de cultuur die er heerst in de organisatie, wat medewerkers wensen en hoe dit kan worden gerealiseerd. Hierna volgt een rapportage die we bespreken met de directie. Daarin geven we ook verbeterpunten aan om de voedselveiligheidscultuur naar een hoger niveau te brengen. Met workshops ondersteunen we het management met het opstellen van een plan van aanpak waarmee we structurele verbeteringen van de voedselveiligheid en kwaliteitscultuur in gang zetten.”

Zo’n onderzoek zorgt voor eyeopeners. “Een bedrijf was zich er bijvoorbeeld van bewust dat het kwaliteitsbewustzijn te laag was, maar had geen idee waar dit aan lag. Uit de enquête kwam naar voren dat vooral leiderschap en communicatie laag scoorden. Uit het veldonderzoek bleek niet zozeer de communicatie stroef, maar was veeleer de basiscultuur niet optimaal. Door verschillende culturele achtergronden zijn bepaalde gewoontes zoals ’s ochtends elkaar begroeten voor sommigen heel normaal, maar voor anderen niet vanzelfsprekend. Het niet worden begroet kan leiden tot een gevoel van vijandigheid, terwijl hier helemaal geen basis voor is. Maar, is de basiscultuur niet goed, dan zal ook het kwaliteitsbewustzijn niet omhoog gaan. Daarom heeft dit bedrijf, samen met KTBA, eerst stappen gezet om de basiscultuur te verbeteren door aan te geven wat werknemers ‘normaal’ vinden in het bedrijf zodat misverstanden werden verholpen. Hierna ging ook automatisch het kwaliteitsbewustzijn omhoog.”

Voelt een werknemer zich goed, dan zal hij automatisch fouten melden en zich meer bewust zijn van zijn handelingen. “Belangrijk is om als leidinggevende dus niet alleen het goede voorbeeld te geven en aan te geven wat je belangrijk vindt. Open communiceren en ervoor zorgen dat werknemers zich veilig voelen om zaken te melden zijn eveneens relevant. Tot slot is ook betrokkenheid van belang. Als werknemers zich betrokken voelen bij de organisatie, zullen ze vanuit intrinsieke motivatie hun beste beentje voorzetten om voedselveiligheid te borgen.”