Hoe groot is uw watervoetafdruk?

We weten intussen allemaal wat een koolstofvoetafdruk is. En met de verplichte CRSD rapportage die eraan komt, zullen we daar ook een getal op moeten kunnen kleven. Maar hoe duurzaam springt u om met water in uw productie? Want ook dat zit vervat in die wetgeving. Is het letterlijk dweilen met de kraan open of gaat u al ver in de recuperatie van waterstromen in uw plant? Het water foodprint network, dat in Nederland ontstaan is, heeft een tool ontwikkeld om te berekenen wat die van u is en hoe u het doet ten opzichte van andere bedrijven.

Misschien eerst de definitie. De watervoetafdruk meet de hoeveelheid water die wordt gebruikt om elk van de goederen en diensten die we gebruiken te produceren. Het kan worden gemeten voor een enkel proces, zoals het verbouwen van rijst, voor een product, zoals een koekje, voor de brandstof die we in onze processen stoppen, of voor een hele multinational. De watervoetafdruk kan ons ook vertellen hoeveel water er wordt verbruikt door een bepaald land – of wereldwijd – in een specifiek stroomgebied of uit een watervoerende laag.

Met de watervoetafdruk kunnen we een breed scala aan vragen beantwoorden. Bijvoorbeeld: waar is de waterafhankelijkheid in de activiteiten of toeleveringsketen van mijn bedrijf? Hoe goed beschermt de regelgeving onze watervoorraden? Hoe veilig is onze voedsel- of energievoorziening? Kan ik als bedrijf iets doen om de eigen watervoetafdruk te verkleinen en zo mee te werken aan een beter waterbeheer voor mens en natuur? De watervoetafdruk helpt te begrijpen voor welke doeleinden de  beperkte zoetwaterbronnen worden verbruikt en vervuild. De impact hangt af van waar het water vandaan wordt gehaald en wanneer. De watervoetafdruk heeft drie componenten: groen, blauw en grijs. Samen geven deze componenten een uitgebreid beeld van het watergebruik door de bron van het verbruikte water af te bakenen, hetzij als regenval/bodemvocht of oppervlakte-/grondwater, en de hoeveelheid zoet water die nodig is voor de assimilatie van verontreinigende stoffen.

Groene watervoetafdruk is water uit neerslag dat wordt opgeslagen in de wortelzone van de bodem en verdampt, getranspireerd of opgenomen door planten. Dit is met name relevant voor land-, tuin- en bosbouwproducten. De blauwwatervoetafdruk is water dat afkomstig is van oppervlakte- of grondwaterbronnen en verdampt is, in een product is opgenomen of uit één waterlichaam is gehaald en naar een ander waterlichaam is teruggevoerd, of op een ander tijdstip is teruggebracht. Geïrrigeerde landbouw, industrie en huishoudelijk watergebruik kunnen elk een blauwe watervoetafdruk hebben. De grijswatervoetafdruk is de hoeveelheid zoet water die nodig is om verontreinigende stoffen te assimileren om aan specifieke waterkwaliteitsnormen te voldoen. Bij de grijswatervoetafdruk wordt rekening gehouden met verontreiniging uit puntbronnen die direct via een pijp op een zoetwaterbron wordt geloosd, of indirect via afspoeling of uitspoeling uit de bodem, ondoordringbare oppervlakken of andere diffuse bronnen. De watervoetafdruk kijkt naar zowel het directe als het indirecte watergebruik van een proces, product, bedrijf of sector en omvat waterverbruik en -vervuiling gedurende de volledige productiecyclus, van de toeleveringsketen tot de eindgebruiker. 

“De interesse in de watervoetafdruk is geworteld in de erkenning dat de menselijke invloed op zoetwatersystemen uiteindelijk kan worden gekoppeld aan menselijke consumptie en dat problemen zoals water­tekorten en vervuiling beter kunnen worden begrepen en aangepakt door de productie- en toeleveringsketens als een geheel te beschouwen”, zegt professor Arjen Y. Hoekstra, bedenker van het concept van de watervoetafdruk. “Waterproblemen zijn vaak nauw verbonden met de structuur van de wereldeconomie. Veel landen hebben hun watervoetafdruk aanzienlijk geëxternaliseerd door waterintensieve goederen van elders te importeren. Dit zet druk op de watervoorraden in de exporterende regio’s, waar mechanismen voor verstandig waterbeheer en -behoud maar al te vaak ontbreken. Niet alleen regeringen, maar ook consumenten, bedrijven en maatschappelijke organisaties kunnen een rol spelen bij het bereiken van een beter beheer van waterbronnen.”    

Enkele feiten en cijfers uit rapporten
– Voor de productie van 1 kg rundsvlees is ongeveer 15.000 l water nodig;
– De watervoetafdruk van een in Nederland geproduceerde sojaburger van 150 g is ongeveer 160 l. Een rundvleesburger uit hetzelfde land kost gemiddeld ongeveer 1.000 l;
– De mondiale watervoetafdruk van de mensheid in de periode 1996-2005 was 9.087 miljard m³ per jaar
– Meer dan 2,7 miljard mensen hebben elk jaar minstens één maand last van waterschaarste.