Residuen van pesticiden in voeding: wat is de situatie in Europa?

Het risico op residuen van pesticiden voor de menselijke gezondheid blijft laag, net als in voorgaande jaren. Dat zegt de EFSA in haar laatste jaarverslag. De EFSA heeft 1.000’en monsters geanalyseerd die in 2023 zijn verzameld uit veelgebruikte producten. Het rapport analyseert informatie over residuen van pesticiden, verzameld via willekeurige en gerichte monitoringprogramma’s.

De EFSA heeft de resultaten geanalyseerd van 13.246 willekeurige monsters die door de EU-lidstaten, Noorwegen en IJsland zijn genomen van twaalf van de meest geconsumeerde levensmiddelen in de EU in het kader van het door de EU gecoördineerde controle­programma (EU MACP). Het EU MACP-programma neemt om de drie jaar monsters van dezelfde producten om trends te volgen. 

Resultaten in lijn met vorige jaren

Voor 2023 waren dit wortelen, bloemkolen, kiwi’s (groen, rood en geel), uien, sinaasappels, peren, aardappelen, gedroogde bonen, bruine rijst, rogge, runderlever en pluimveevet. Van deze subgroep van monsters die in het kader van het EU MACP-programma zijn geanalyseerd, bleek 99% in overeenstemming te zijn met de EU-wetgeving. Deze bevinding komt overeen met de resultaten die in 2020 (99,1%) zijn verkregen, toen dezelfde selectie van producten werd bemonsterd. Van de monsters uit 2023 was 70% vrij van kwantificeerbare residuen, terwijl 28% één of meer residuen bevatte die binnen de wettelijke limieten lagen. De maximumresidugehalten (MRL’s) werden overschreden in 2% van de monsters, waarvan 1% niet-conform was na rekening te hebben gehouden met de meetonzekerheid .

Gerichte bemonstering met een hoge nalevingsgraad

Het jaarverslag van de EFSA over residuen van pesticiden bevat ook de resultaten van het meerjarig nationaal controle­programma (MANCP), dat gegevens verzamelt uit gerichte bemonstering op basis van het risiconiveau. Deze nationale controleprogramma’s leverden 132.793 monsters op, waarvan 98% in overeenstemming was met de EU-wetgeving. De nalevingspercentages voor het MANCP in 2021 en 2022 bedroegen respectievelijk 97,5% en 97,8%. Van de 2023 monsters bevatte 58% geen kwantificeerbare residuen, terwijl 38,3% residuen bevatte binnen de wettelijke limieten en 3,7% de MRL overschreed, waarvan 2% niet-conform was.

Risicobeoordeling van de voeding

De resultaten van de monitoringprogramma’s zijn een waardevolle bron van informatie voor het schatten van de blootstelling van EU-consumenten aan residuen van pesticiden via de voeding. De EFSA heeft in het kader van haar analyse van de resultaten een risicobeoordeling van de voeding uitgevoerd. Op basis van haar beoordeling concludeert de EFSA dat de geschatte blootstelling aan residuen van pesticiden in de geteste levensmiddelen een laag risico voor de gezondheid van de consument inhoudt. Het verslag bevat ook aanbevelingen om de efficiëntie van de Europese controlesystemen voor residuen van bestrijdingsmiddelen te verbeteren. Zo adviseert de EFSA de lidstaten om combinaties van pesticiden en gewassen die tot niet-naleving leiden, verder te onderzoeken en te monitoren, en om de residuen van pesticiden in monsters die van buiten de EU worden geïmporteerd, met een breed analytisch bereik te blijven monitoren.