Nieuwe module voor omgevingsanalyse uitgelegd

De recente uitbraken van infecties zoals salmonella en listeria, bij gevestigde voedingsbedrijven, doet het FAVV zijn regels aanscherpen. Vanaf maart moeten voedingsbedrijven ook omgevingsanalyses gestructureerd integreren in hun kwaliteitscontrole. Deze module, ontwikkeld in samenwerking met de UGent, zal meegenomen worden tijdens de audits van het autocontrolesysteem. Normec Foodcare begeleidt zijn klanten door dit proces heen en vertaalt de regels naar praktisch te implementeren maatregelen.

De meeste voedingsbedrijven voeren vandaag slechts in beperkte mate analyses uit op omgevingspathogenen. “De uitzonderingen zijn de slachterijen en uitsnijderijen, waar omgevingsanalyses op pathogene micro-organismen al tot de verplichtingen behoren”, duidt Grietje Van Weert, Business Partner Knowledge & Regulatory Centre Normec Foodcare, de huidige stand van zaken. “Bij de meeste bedrijven beperkt dit aantal swaps zich tot enkele per maand, en meestal tot salmonella en listeria. Wel wordt er al gekeken naar the usual suspects – verdampers, koelers, afvoergoten – maar niet altijd gestructureerd genoeg. Daar zal de nieuwe regel­geving verandering in brengen.”

Meer analyses in zones met hoog en met laag risico

Concreet wordt van bedrijven verwacht dat ze een risicoanalyse maken om zicht te krijgen op welke pathogenen mogelijk in de productieomgeving aanwezig zijn. “Dit zullen ze moeten toetsen aan een goede proceskennis door te bepalen waar de zones met hoger en lager risico zich bevinden. Voor een aantal sectoren vult de module van het FAVV dit al zelf in: voor zuivelbedrijven geldt bijvoorbeeld een hoog risico op listeria. Het grootste verschil is hoe ze die zones gaan behandelen. Het vizier zal breder moeten staan dan enkel de hoogrisicozones. Om kruisbesmettingen te voorkomen, moeten omgevingsanalyses ook plaatsvinden in zones zonder direct contact met levensmiddelen en dit met voldoende frequentie. Voedingsbedrijven moeten die verdeelsleutel bovendien onderbouwen. Daarnaast moet er zowel voor als na de reiniging gemeten worden, ook op moeilijk bereikbare plaatsen, zoals de binnenkant van machines.”

Huisstammen identificeren

Het waarom is duidelijk voor Van Weert. “Door nieuwe technieken zoals genome sequencing is het makkelijker geworden om pathogenen in voedingsbedrijven te linken aan humane vaststellingen. Dat gebeurt vandaag nog niet altijd 1 op 1, maar dat is sowieso de toekomst. Daarom is het belangrijk voor voedings­bedrijven om de eigen voedselveiligheidsregels aan te scherpen. De reputatieschade kan bij uitbraken enorm zijn.” Het FAVV oordeelt dat voedingsbedrijven huisstammen makkelijker kunnen identificeren door op een gestructureerde manier omgevingsanalyses uit te voeren voor en na reiniging. Dat laat ze toe om gepaste acties te ondernemen om te verhinderen dat er broeihaarden ontstaan. “Dat zal wel een flinke aanpassing betekenen voor de kwaliteitsdienst: meer analyses uitvoeren, een nieuwe flow opzetten voor en na reiniging, en de administratie op orde houden. Daarom heeft Normec Foodcare de module al geïmplementeerd in werkinstructies, procedures en documenten. We werken telkens een stappenplan op maat van de klant uit.”

Kwaliteitsdienst ondersteunen en ontzorgen

Dat vertrekt vanuit een gap analyse, een soort nulmeting. “Waar staan we vandaag? Wat moet er gebeuren om compliant te zijn? Hoeveel gaat dat ongeveer kosten?”, vat Van Weert samen. Wie het kennisevent van Normec op 20 februari bijwoonde, kreeg daar alle details over te horen. “Aan de opkomst was duidelijk te zien dat veel bedrijven nog worstelen met de nieuwe regels. Ze zoeken een houvast om de wetenschappelijke tekst te vertalen naar concrete maatregelen op de werkvloer. Door proactief mee te denken met de klant, proberen we daarin echt het verschil te maken, op maat van zijn productie. Dankzij onze brede expertise ontzorgen we iedereen binnen een bedrijf die met kwaliteit bezig is: van opleidingen en coaching voor de kwaliteitsdienst tot onze labo’s die paraat staan voor stalen, en bijvoorbeeld trendanalyses voor de kwaliteitsmanager.”