Voor consumenten zitten met vragen rond plantaardige vleesproducten. Voldoen ze aan de voedingsrichtlijnen? Kunnen ze concurreren met traditionele vleesproducten? En zijn ze gezond? Een studie geleid door ProVEG Nederland vergeleek de voedingswaarde van 130 vleesvervangers die verkrijgbaar zijn in Nederlandse supermarkten met 41 dierlijke referentieproducten. Daaruit bleek dat plantaardige vleesalternatieven vaak een gezondere keuze zijn dan de dierlijke vleesproducten die ze vervangen.
Voor de vleesvervangers gebruikten de onderzoekers de voedingsinformatie zoals die op de verpakking stond. Voor de dierlijke referentieproducten gebruikte ProVeg de voedingswaarden uit het Nederlands Voedingsstoffenbestand (NEVO). Gemiddeld bevatten de plantaardige producten uit het onderzoek minder verzadigd vet, minder calorieën en aanzienlijk meer voedingsvezels. Daarnaast hadden ze een vergelijkbaar percentage calorieën uit eiwitten. Dit geeft aan dat vleesvervangers vaak een iets betere samenstelling hebben dan dierlijk vlees, vooral rood en bewerkt vlees. Indien verrijkt, hadden de plantaardige producten ook een hoger ijzer- en vitamine B12-gehalte.
Wel merkt het onderzoek dat er aanzienlijke verschillen zijn in de voedingssamenstelling van plantaardig vlees tussen verschillende producten en merken, net als tussen verschillende soorten vleesproducten. Sommige merken presteren goed als het gaat om het voldoen aan de criteria van het Voedingscentrum, terwijl andere merken achterblijven. Verschillende merken onderscheiden zich door een overwegend hoog of laag zoutgehalte. Dit geeft aan dat bepaalde bedrijven actiever werken aan zoutreductie dan andere. In categorieën waar het dierlijke vlees erg zout is en veel verzadigd vet bevat, zoals rookworst, hamburgers en bacon, zijn de vleesvervangers meestal ook niet gezond volgens de nationale criteria, hoewel ze vaak een betere samenstelling hebben dan de dierlijke vleesproducten. Dit betekent dat je individuele producten moet controleren om erachter te komen welke vleesvervangers het gezondst zijn.
Wat kunnen voedingsbedrijven nu met die informatie? Naar aanleiding van het rapport doet de New Food Hub de volgende aanbevelingen voor productproducenten. Producenten moeten prioriteit geven aan het verbeteren van de voedingsprofielen van hun plantaardige vleesalternatieven. Dit omvat het verminderen van het zoutgehalte, het verder verlagen van het gehalte aan verzadigde vetten en het verhogen van het eiwit- en vezelgehalte.
Om ervoor te zorgen dat vleesalternatieven qua voedingswaarde gelijkwaardig zijn aan dierlijk vlees en om te voldoen aan de vraag van consumenten naar gezondere alternatieven, moeten producenten plantaardige vleesproducten verrijken met essentiële voedingsstoffen (zoals ijzer en vitamine B12).
Verbeter de etikettering van producten om duidelijke en nauwkeurige informatie te geven over de voedingswaarde en waarde van plantaardige vleesvervangers. Onderzoek mogelijkheden om je marketingpotentieel te verhogen met passende claims over de inhoud van eiwitten, vezels en vitaminen. Benadruk bij het benadrukken van voedingsvoordelen ook de smakelijkheid van het product (zodat consumenten gezondere producten niet associëren met het opofferen van smaak).
Blijf investeren in onderzoek en innovatie om gezondere en lekkerdere plantaardige vleesalternatieven te ontwikkelen. Dit omvat het onderzoeken van manieren om zout (een aandachtspunt voor producenten van plantaardige kip) en verzadigd vet te verminderen en tegelijkertijd de smaak en textuur te verbeteren.
Erken dat verschillende consumentensegmenten verschillende voorkeuren en dieetwensen kunnen hebben. Ontwikkel een assortiment plantaardige vleesproducten om tegemoet te komen aan verschillende smaken en voedingsbehoeften.
Werk samen met gezondheidsorganisaties, overheidsinstanties en consumentengroeperingen om industrienormen en richtlijnen op te stellen voor plantaardige vleesproducten. Zoek afstemming over verrijking met voedingsstoffen en andere gezondheidsgerelateerde aspecten.
Investeer in consumenteneducatie-initiatieven om het bewustzijn over de voedingsvoordelen van plantaardige vleesalternatieven te vergroten en richtlijnen te bieden voor het maken van gezondere keuzes binnen deze categorie.
Pleit voor consistente en duidelijke regelgeving in alle regio’s met betrekking tot de categorisering en etikettering van plantaardige vleesproducten en zorg ervoor dat deze in lijn zijn met gezondheidsgerichte criteria.
Er is beperkt onderzoek naar de werkelijke gezondheidseffecten van vleesvervangers in vergelijking met traditioneel vlees. Pleit voor en voer meer onderzoek uit om deze hiaten op te vullen en de producten verder te verbeteren.