Poperings kwaliteitswitloof op de kaart met een sorteerlijn met verregaande digitalisering

In een ovenschotel, een rauwkostslaatje, of zelfs als aperitiefhapje: witloof is een van de meest veelzijdige typisch Belgische groenten. Familiebedrijf Frachibel uit Poperinge teelt het gewas al ruim 25 jaar en kent dus als geen ander de uitdagingen van de sector en zet Poperings witloof op kaart met digitalisering. Om hun bedrijf klaar te stomen voor de toekomst, investeerden eigenaars Stefaan Gheeraert en Chantal Lemahieu in verregaande digitalisering van hun sorteer- en verpakkingslijn. Lokale Siemens partner Dewilde Engineering zorgde voor een oplossing op maat.

Frachibel staat voor ‘fraises et chicons Belge’ – Belgische aardbeien en witloof dus. Maar voor het bedrijf zich decennia terug op die gewassen toespitste verbouwde de familie Gheeraert hoppe, zoals heel wat andere tuinbouwbedrijven in de streek. “Toen die markt instortte zijn we stelselmatig overgeschakeld naar witloof en aardbeien”, legt Gheeraert uit. “Waarom die combinatie? Simpel: beiden zijn seizoensgroenten, maar witloof groeit voornamelijk in de winter en aardbeien in de zomer. Zo zijn we het hele jaar in de weer.”

Op 27 maart 2019 sloeg het noodlot toe bij Frachibel toen in een van de loodsen brand ontstond. “In een mum van tijd stond alles in lichterlaaie”, herinnert Gheeraert zich. “Er bleef niks over. Tegelijkertijd wisten we dat onze zoon bereid was om het bedrijf over te nemen. Daarom besloten we al snel dat we geen andere keuze hadden dan opnieuw te beginnen.” Lemahieu en Gheeraert besloten om deze tegenslag aan te wenden om enkele belangrijke, toekomstgerichte investeringen te doen. “Het sorteren van witloof per vorm, maat en gewicht is een van de grootste knelpunten in het hele proces”, legt Gheeraert uit. “Het gewas is namelijk erg gevoelig, waardoor dit niet zomaar geautomatiseerd kan worden. Alles moet manueel gebeuren.”

Tegelijkertijd kreeg Frachibel van klanten steeds vaker de vraag om ‘witloof op maat’ te leveren: pakjes van bijvoorbeeld 500 g, in specifieke afmetingen. Het sorteerproces werd met andere woorden steeds belangrijker. “We moesten dus op zoek naar een automatiseringspartner met ervaring in de tuinbouw, die ook het product kende”, gaat Gheeraert verder. “Zo kwamen we in mei 2019 bij Dewilde Engineering, een lokale Siemens OEM-partner, terecht. Onze vraag?  Ontwikkel een efficiënt sorteerproces waarbij zo weinig mogelijk menselijke interventie nodig is. Bovendien moest het snel gebeuren: hoe langer de productie stillag, hoe meer andere telers de markt konden innemen.”

Het doel van Frachibel en Dewilde Engineering was helder: tegen de eindejaarsperiode van 2019 terug volop gelanceerd te zijn. Onder leiding van managing director Patrick Heughebaert ontwikkelde het team een geschikte oplossing. Heughebaert: “Na heel wat opties te overwegen, belandden we bij een puck conveyor system: een technologie die oorspronkelijk uit de flessenindustrie komt. Het idee is dat elke individuele witloofstronk zijn eigen ‘puck’ krijgt: een soort karretje waarop het gewas veilig door het sorteersysteem naar de verpakkingslijn geloodst kan worden. Elke puck is bovendien uitgerust met een RFID-tag waarop alle informatie over de vorm, afmetingen en het gewicht van het loof staat. Het basisidee is dat van een autosnelweg met parkings: je krijgt een ‘chaotische’ productstroom die je moet ordenen. Door verschillende Siemens technologieën, zoals computervisie, RFID en standaardtransportbanden, te combineren konden we een oplossing ineen puzzelen die in elke stap rekening houdt met de specifieke uitdagingen van witloofteelt, waaronder de fragiliteit van het gewas, maar ook de seizoensgebonden piekmomenten.”

Dat model kwam er niet van de ene dag op de andere. Het was het resultaat van heel wat overleg tussen Frachibel, Dewilde, en technologieleverancier Siemens. Om zeker te zijn dat de theorie ook in de praktijk zou kloppen, werd bovendien een virtueel model of ‘digital twin’ van de sorteerlijn ontwikkeld. “Die digital twin had een dubbel doel”, legt Heughebaert uit. “Enerzijds wilden we het vrij complexe systeem en de verschillende technologieën behapbaar kunnen voorstellen aan alle betrokkenen bij Frachibel. Anderzijds was dit de ideale manier om bepaalde scenario’s te simuleren, zonder effectief aan de lijn te moeten sleutelen en zo het productieproces te verstoren.” De digitale simulatie zorgde er bovendien voor dat een aantal onvoorziene uitdagingen nog voor de eigenlijke integratie opgelost konden worden. “We merkten bijvoorbeeld dat de pucks na het afleggen van de volledige route vaak omgekeerd terug in de transportbaan werden gezet. Dankzij de digital twin zagen we meteen dat dit aan het wasproces lag. Met een paar klikken konden we het euvel wegwerken.” Tevens werd op deze manier de basis gelegd voor de programmatie van de lijn.

Vandaag draait Frachibel opnieuw op volle toeren, en zelfs efficiënter dan voorheen. “In oktober zijn we de eerste transportbanden beginnen installeren. Half november waren we up and running”, zegt Heughebaert. Voor Gheeraert en co is dit slechts het begin: “We zijn op korte tijd van heel ver gekomen, en alles loopt quasi zoals het moet. Binnenkort willen we ook de mogelijkheid toevoegen om individuele stronken te sorteren op gewicht. Die extra flexibliteit is nodig om aan de marktvragen te kunnen voldoen. Het is een gedurfd project, maar als witloof-kweker moet je je nek durven uitsteken om succesvol te zijn – en te blijven.”     

Frachibel’s ervaring met de witloofkweek, de expertise van integrator Dewilde met projecten in de tuinbouwsector, en Siemens’ innovaties in industriële automatisering en digitalisering: drie kerningrediënten voor een succesproject dat naar meer smaakt. Concreet bevat het Frachibel project volgende Siemens technologie: