Basisstappen voor een perfecte reiniging

Als voedings- en drankenfabrikant wil u elke minuut optimaal benutten. Hoe minder lang de productie hoeft stil te liggen, hoe meer u uw productiviteit kan maximaliseren. Maar op voedselveiligheid en reinigingsprocedures kan en wil u uiteraard geen compromissen doen. Ze zijn een kritisch en regelmatig onderdeel van elke voedingsproductie. Ze mogen dus niet gezien worden als een onderbreking maar als een belangrijk onderdeel van de operatie. We zetten de stappen naar een perfecte reiniging op een rij.

Er zijn verschillende manieren om apparatuur voor de verwerking van voedsel en dranken te reinigen en te ontsmetten. Denk aan het gebruik van CIP-systemen, schuimen, COP-procedures, sproeien, hogedrukleidingen … allemaal goed ingeburgerd in de voedingsindustrie. Maar evengoed aan nieuwere technieken zoals fogging of droogijsstralen. Regelgevende instanties hebben elk hun eigen interpretaties over wat de juiste manier is om oppervlakken en apparatuur te reinigen en te ontsmetten. Dit artikel bespreekt universele stappen in elke reinigingsprocedures en enkele aandachtspunten. Idealiter worden deze processen en de gebruikte chemicaliën uiteraard gevalideerd op basis van worst-case scenario’s. Daarnaast is training van de operatoren die met deze taken belast zijn cruciaal, zodat ze weten wat ze precies doen en hoe dat bijdraagt tot het realiseren van een voedselveilige productie-omgeving.

Op oppervlakken die in contact komen met voedingen kunnen ze altijd residuen achter blijven. Dit kunnen voedselresiduen zijn maar evengoed stof, vuil, minerale zouten, proteïnen, smeermiddelen … Met behulp van schrapers, borstels, stomen en stofzuigen kunnen de oppervlakken schoongemaakt worden.

Gebruik voor het spoelen van oppervlakken en installaties warm, drinkbaar water. Een temperatuur rond de 50 °C volstaat hiervoor. Meer warmte zou als gevolg kunnen hebben dat bepaalde partikels zich net gaan vasthechten aan het oppervlak, waardoor ze moeilijk te verwijderen zijn. Het gebruik van hogedrukapparatuur wordt afgeraden om problemen met herbesmetting te vermijden. Vuil en chemicaliën zouden immers in de lucht verneveld kunnen worden en terecht-komen in gebieden en apparatuur die al gereinigd en ontsmet zijn. Ook niet alle apparatuur is er tegen bestand.

Detergenten zijn een goede volgende stap om het resterende vet en eiwitten te verwijderen. Waak er verder over dat ze goed vermengd zijn met het water door te kijken naar verdunningspercentages en contacttijden. Volg hierbij nauwgezet de instructies van de fabrikant op, zodat de voedselveiligheid niet in het gedrang komt.  

Alvorens desinfecterende middelen toe te passen, doet u er goed aan om met water het oppervlak nog even grondig te spoelen en eventueel residu van de detergenten te verwijderen. Controleer of er nog zichtbare tekenen van vervuiling overblijven, zeker op moeilijker te bereiken plaatsen. Om installaties van binnenuit te reinigen bestaat er CIP-procedures, die moeten eveneens gevalideerd worden en aangepast als er een nieuw product door die tanks of leidingen passeert.

Om de hoeveelheid bacteriën op een veilige manier te verminderen, moet u een effectief ontsmettings- of desinfectiemiddel gebruiken dat geschikt is voor voedingsverwerkende omgevingen. Aanbrengen moet gebeuren volgens de instructies van de fabrikant. Zorg ervoor dat het desinfectans gelijkmatig wordt verdeeld en genoeg tijd krijgt om in te werken. Teststrips kunnen vertellen of de juiste concentratie gebruikt is. Bewaar ze op een hygiënische manier en vervang ze regelmatig. Inspecteer de productielijn nadien om te zien of deze schoon en hygiënisch is. Documenteer het hele desinfectieproces, inclusief de datum, het tijdstip en de resultaten van de tests. Bewaar deze gegevens minstens een jaar.

Bij gebruik van een afspoelbaar ontsmettingsmiddel of desinfectiemiddel moet het product volledig worden verwijderd met drinkbaar water. Drogen aan de lucht is de ideale manier om oppervlakken te drogen, omdat afvegen kan leiden tot herbesmetting. Voor oppervlakken die droog moeten blijven of die niet aan de lucht gedroogd kunnen worden, wordt een middel aanbevolen dat niet hoeft nagespoeld te worden. Het is belangrijk om de aanwijzingen voor droogtijden op te volgen bij het gebruik van producten die niet aan de lucht drogen.