Perfecte controle over productie

De Tereos Group heeft meer dan 20.000 werknemers verspreid over dertien landen. Ze zetten agrarische grondstoffen om in suiker, alcohol en zetmeel om duurzame en kwalitatieve voedingsmiddelen te ontwerpen. Maar de producten vinden evengoed hun weg naar de sector van energie, diervoeder, groene chemie, farmaceutica, cosmetica en papier en karton. Voor een perfecte controle van de productieprocessen rekenen ze bij Tereos Starch & Sweeteners Europe in Aalst op de niveau- en druksensoren van VEGA.

Wist u dat Aalst bijna honderd jaar een eiland kende? Het ontstond door het rechttrekken van de Dender in 1867 en verdween weer door het dempen van een oude Dender­arm in 1962. Toen kreeg het langs één zijde weer aansluiting met de rest van de stad. Al sinds 1873 prijkt te midden van dat zogeheten Chipka eiland een glucosefabriek: Callebaut Frères & Lejeune. De activiteit breidde zich met de jaren zelfs uit over het volledige eiland. Vandaag behoort de fabriek toe aan de Franse groep Tereos. “De vroegere maïsverwerking heeft plaats geruimd voor een zetmeelproces op basis van tarwe”, legt Peter Joos, Engineering Manager Starch & Sweeteners in de fabriek in Aalst, uit. “Het unieke aan wat we doen is dat we basismoleculen uit de tarwe halen om ze vervolgens enzymatisch om te vormen naar andere moleculen die moeilijk uit planten te halen zijn. We maken ze dus op maat in plaats van ze te extraheren.”

Complex proces

Niet alleen de grondstoffen, ook de processen mag je gerust uniek noemen. “Tarwe omzetten in suiker is een complex proces. Het vergt kennis, ervaring en middelen. Ons uitgangspunt is om niks van de tarwekorrel verloren te laten gaan. Dat maakt dat we rendabel zijn in wat we doen.” Eerst worden kaf en koren gescheiden. Nadat de tarwe vervolgens vermalen is tot bloem, halen ze bij Tereos de gluten eruit door water toe te voegen en zo het zetmeel eruit te spoelen. “Gluten zijn een gegeerde bouwsteen en vinden onder meer toepassing als broodverbeteraar. Maar ook uit het proceswater kunnen we nog waarde halen. De daarin aanwezige restfracties fermenteren we tot bio-ethanol.” 

Suikersiropen op maat

Maar het hart van de activiteiten binnen Tereos blijft het eigenlijke versuikeringsproces. “We maken hier wel 200 verschillende suikersiropen die we ook zelf blenden tot producten op maat van onze klanten. We geven ze telkens de juiste zoetkracht en eigenschappen mee in functie van hun toepassing. Het gaat nog altijd om voeding, maar we kijken er met de blik van een wetenschapper naar om telkens te innoveren. Dat maakt dat we heel snel kunnen inspelen op tendensen in de markt rond suiker om altijd voor de juiste smaakbeleving te zorgen.”

Zelf installatie samen bouwen

Dat niet iedereen op deze grondstof is overgeschakeld heeft alles te maken met de complexiteit van de productieprocessen. “We zitten echt in een nichemarkt. Er bestaan bijvoorbeeld geen machinefabrikanten die zich louter op dit proces toegelegd hebben. Wat we nodig hebben bouwen we daarom zelf samen op basis van de specs die we doorgeven aan fabrikanten van componenten zoals verdampers of destillatie­kolommen. Dat werkt het beste: onze ervaring maakt dat we precies weten hoe de suiker zich zal gedragen. En als er iets misloopt, hebben we zelf de knowhow in huis om pannes op te lossen.”

Zwitsers zakmes

Om die processen nauwgezet op te volgen zien Joos en zijn team de niveau- en druksensoren van VEGA al jaren als de standaard. “Zelfs nog voor ik hier aan de slag ging”, geeft Joos mee. “De kwaliteit en betrouwbaarheid van VEGA instrumenten staat buiten kijf. Dat hebben ze de afgelopen decennia ruimschoots bewezen in onze productie die toch de nodige eisen stelt.    

Wat bovendien zo goed aansluit bij onze manier van werken, is dat VEGA sensoren als een Zwitsers zakmes zijn. Je kan steeds dezelfde transmitter gebruiken, zelfs als het proces volledig verschilt. Op de website configureer je gewoon wat je nodig hebt van materiaal, aansluiting, behuizing, display in functie van de specifieke toepassing. En het aanbod gaat breed: van sensoren geschikt voor direct contact met voeding of met ATEX-certificering … Dat geeft gemoedsrust en maakt het voorraadbeheer eenvoudig.”

Nieuwe waterzuivering

Daarnaast apprecieert Joos de technische ondersteuning van het Belgische team. Hij haalt het voorbeeld aan van de waterzuiveringsinstallatie die in 2022 geïnstalleerd werd. “We zitten te midden de stad. Daarom doen we er alles aan om de impact van onze activiteiten te beperken. Sinds de jaren 80 maken we gebruik van anaerobe reactoren om onze afvalstromen op te zuiveren. Het biogas dat als nevenproduct ontstaat gebruiken we om groene stroom te maken. Ik zei toch dat we hier niks verloren laten gaan”, lacht Joos. Maar de best beschikbare technieken van toen, zijn niet meer die van nu. Door nieuwe technologie te introduceren kon Tereos de twee reactoren van 1.200 m³ vervangen door één reactor van 700 m³ met een even goed resultaat.

“In de tank kijken”

Bedrijfszekerheid is immers cruciaal, zeker voor een tank waarin biogas opgewekt wordt en waaruit geur kan vrijkomen. “We kunnen dus niet zomaar een mangat open gooien om te weten wat er zich in de tank afspeelt. Hier moeten we volledig op onze instrumenten vertrouwen. Dankzij Rudy (Cousin, Key Account Manager en binnen VEGA verantwoordelijk voor Tereos) wisten we perfect welke instrumenten te selecteren en hoeveel, zodat we als het ware in de tank kijken voor een perfecte controle.” Het vloeistofniveau bewaakt Tereos via hydrostatische drukmeters en vergelijkt het met een radar, die bovendien vertelt of er zich een schuimlaag op het vloeistofoppervlak aan het vormen is. Joos: “Deze schuimlaag is nefast voor de processen stroomafwaarts en wordt intern in de tank onderdrukt met een sproeisysteem en additieven.” De biogasleiding wordt ontwaterd via watersloten die te allen tijde bevloeid zijn. “Zo niet zitten we met een gas- en geurlek. De goede werking van deze watersloten wordt permanent bewaakt door VEGA sensoren waarbij we zowel de gas- als de vloeistofzijde monitoren. Zodra er een onlogisch signaal binnenkomt van beide sensoren, weten we meteen dat er een probleem is. Indien slechts één van beiden een afwijking aangeeft, dan geeft een vooralarm ons de tijd om in te grijpen. Hier passen we dus het principe toe van de ceintuur en de bretellen.”

Hoog fructosesiroop

Zelfs in de meest uitdagende omstandigheden kwijten de instrumenten van VEGA zich uitstekend van hun taken bij Tereos. Een heel bijzondere toepassing is bijvoorbeeld de productie van de hoog fructosesiroop F95. Een product waarmee ze zich in Aalst echt onderscheiden. “Klassieke glucose-fructosesiroop kent dezelfde zoetkracht als kristalsuiker. Wij gaan daar nog een stapje verder in door die glucose-fructosesiroop over een chromatografiekolom te sturen. Deze is gevuld met kleine harsbolletjes, beladen met calcium ionen, waar de fructose als het ware meer aan blijft plakken. Die zal daardoor trager doorheen de harsen stromen dan glucose. Op die manier verkrijgen we een stroop die meer dan 95% fructose bevat. De perfecte grondstof voor bioplastics of door de hoge zoetkracht een ‘light’ alternatief voor gewone suiker.”

Blind vertrouwen

Een innovatie die bijzonder populair bleek in de markt. Tereos verdubbelt daarom momenteel zijn bestaande capaciteit. Met behulp van VEGA technologie, natuurlijk. “Omdat het zo cruciaal is om het proces van nabij te op te volgen. Het indikken gebeurt bijvoorbeeld door middel van mechanische damprecompressie. We moeten het vacuüm zeer goed opmeten. Op de instrumenten van VEGA kunnen we gelukkig blind vertrouwen. Niks is zo plezant als een proces dat doet wat het moet doen. Sensoren maken dat mogelijk, op voorwaarde dat de drempel om ze te gebruiken laag genoeg ligt.” 

Gebruiksgemak

Ook daarin onderscheidt VEGA zich volgens Joos. “De laatste generatie sensoren kan eenvoudig via Bluetooth en de VEGA Tools  App aangesloten worden. Je hoeft dus niet meer elektrisch geschoold te zijn om ze te installeren of toe te voegen aan een nieuw ontwerp. Dat kunnen onze mechanische ingenieurs dankzij de beschikbaarheid van 3D-modellen even goed, waardoor we op voorhand al beter nadenken over welke plek in de leiding ze moeten krijgen, waar de kabelgoten moeten komen, of ze toegankelijk genoeg zijn voor onderhoud … Ook dat noem ik uitstekende ondersteuning”, besluit Joos.