Kwaliteitszorg vergt steeds ruimere blik 

Van de QA manager die alles in de hand moet houden, wordt steeds meer verwacht. Samen met Kobe Van Looy blikken we terug en vooruit op de uitdagingen die deze complexe materie stelt.

Kobe Van Looy is Business Unit Manager bij KTBA Belgium. Net als het Nederlandse moederbedrijf, dat opgericht werd vlak na de introductie van HACCP in 1996, zet deze Belgische tak zich middels consultancy, trainingen en advies in voor voedselveiligheid en kwaliteitszorg in de breedste zin van het woord. Geen loze onderneming, want het gegeven wordt alsmaar complexer.

Van Looy: “Om de voedselveiligheid te waarborgen en daarnaast aan de verwachtingen van de consument te voldoen, is er een groot aantal procedures en werkinstructies in voege. Zij hebben tot doel de productie te standaardiseren en bepaalde risico’s af te dekken, maar brengen natuurlijk niet rechtstreeks geld op. Velen beschouwen het daarom als een soort theoretische last. Nochtans is het goed te beseffen dat het niet naleven van dergelijke maatregelen potentieel veel schade kan berokkenen. Niet enkel bij microbiologische contaminaties en niet enkel inzake reputatie, overigens. Een schijnbaar kleine misser op een etiket kan volstaan om duizenden producten te moeten terugroepen en vernietigen, met alle financiële gevolgen van dien.”

De grootste uitdaging in het voldoen aan alle voorschriften is volgens Van Looy nochtans niet hun veelheid, noch de lokale verschillen. Het is hun inherente veranderlijkheid. “Regels worden opgesteld en bijgesteld op basis van de hedendaagse ervaringen. Met elk nieuw inzicht, probleem of schandaal worden er dus veranderingen doorgevoerd. Een heel concreet voorbeeld is het paardenvleesschandaal van 2013. Dat leidde er rechtstreeks toe dat in het kwaliteitssysteem nu ook een risicoanalyse op fraude opgenomen moet worden. Ook extra aandacht voor de mens in de productiefaciliteit en onaangekondigde audits zijn recente evoluties in de kwaliteitszorg.” Kritischer nog, aldus Van Looy, zijn wijzigingen in het wetgevend kader rond etikettering. “Zij zijn niet alleen complexer en frequenter, maar hebben bovenal een rechtstreekse invloed op de consument. Een non-conformiteit ten opzichte van een kleine update van de BRCGS komt pas bij een audit aan het licht en stelt doorgaans niet meteen een gevaar voor de voedselveiligheid, maar ontbreekt een allergeen op het etiket, dan heb je snel grotere problemen. Het leeuwen-deel van de recalls die vandaag gebeuren, hebben te maken met etikettering.”

In de dagelijkse praktijk krijgen kwaliteitsmanagers ondertussen alsmaar meer op hun bord. “Neem nu de digitalisering. Dat levert ongetwijfeld handige tools op om het werk te verlichten, maar stelt ook nieuwe uitdagingen. Worden voedingsmiddelen via een webshop aangeboden, dan moet ook daar bijvoorbeeld aan alle eisen rond etikettering voldaan zijn. De marketing- of salesafdeling houdt daar misschien geen rekening mee, maar de QA manager draagt wel de verantwoordelijkheid. Hetzelfde geldt voor globalisering. Producten komen van en gaan naar overal ter wereld. Maar dat betekent ook dat, als er in China een van jouw grondstoffen teruggeroepen wordt, je daarvan op de hoogte moet zijn.” Een derde uitdaging ziet Van Looy nog in de steeds groeiende duurzaamheidsambities. “Dat wordt voor bedrijven een nieuw focuspunt, en wij verwachten dat ook het regelgevend kader daarrond en de implementatie ervan bij de QA manager terecht zal komen.”

Het besluit van Van Looy is dan ook duidelijk: “Het is een utopie om te denken dat je al die kennis in huis kan of moet hebben. Uiteindelijk moet de QA manager op de werkvloer staan, niet achter zijn computer zitten. Het heeft ook geen zin om hem te omringen met een groot team, want dat komt enkel van pas wanneer er effectief veranderingen optreden die op je eigen werking van toepassing zijn. Een externe partij kan die rol veel efficiënter op zich nemen.” KTBA beschikt daarvoor over een gespecialiseerd kenniscentrum. “Dag in dag uit volgen onze mensen de wijzigingen in internationale en lokale wetgeving op. Die vertalen ze naar praktische en begrijpbare voorschriften die we vervolgens via onze consultants aan de betrokken voedingsbedrijven overmaken, opdat zij ze, al dan niet met onze ondersteuning, in het kwaliteitssysteem kunnen integreren. Op die manier kan de kwaliteitsverantwoordelijke zijn ogen effectief op het proces gericht houden.”